75 lat temu Bydgoszcz stała się stolicą województwa. Jak do tego doszło?

Krzysztof Błażejewski

O utworzenie woj. pomorskiego ze stolicą w Bydgoszczy mieszkańcy miasta walczyli przez całe międzywojnie. Udało się to dopiero w 1945 roku. I nie bez walki z Toruniem.

Bezpośrednio po przejściu linii frontu pełnomocnik rządu tymczasowego, Antoni Alster wraz z grupą działaczy PPR pod koniec stycznia 1945 r. zjawił się w Bydgoszczy. Jego zadaniem była m.in. odbudowa struktur administracyjnych i budowa partyjnych na obszarze województwa pomorskiego rozumianego jeszcze wówczas w granicach z 1939, bowiem nie był jasny przyszły status Gdańska.

Spór między PPR i PPS

Alster miał wizję ulokowania siedziby wojewody w Bydgoszczy jako „nieskażonym politycznie”, robotniczym mieście. Inaczej, bardziej pragmatycznie podchodził do tego delegat rządu tymczasowego do organizacji struktur wojewódzkich, Henryk Świątkowski z PPS-u, który 5 lutego osiadł w Toruniu, przygotowując tam siedzibę dla przyszłego wojewody.

Najwyższe władze administracyjne powinny być pod stałą kontrolą mas pracujących.

Świątkowski jako pragmatyk twierdził, że skoro są w Toruniu odpowiednie budynki i tradycje stołeczności, nie warto tego zmieniać.
Jak wynika z dokumentów przechowywanych w bydgoskim Archiwum Państwowym, na tym tle doszło do sporu między działaczami PPR i PPS. Ci pierwsi twierdzili, że „najwyższe władze administracyjne powinny być pod stałą kontrolą mas pracujących i partii demokratycznych, a w Toruniu prawdopodobnie województwo byłoby pod naciskiem mieszczaństwa, kryjącego w sobie pozostałości reakcyjne”. PPS-owcy z kolei specjalnie się tym nie przejmowali, robiąc swoje i powołując kolejnych urzędników w Toruniu.