Historia grodu nad Narwią. Łomża - wciąż młoda jubilatka

Prof. Adam Czesław Dobroński

15 czerwca 1418 roku Łomża z woli księcia mazowieckiego Janusza I Starszego otrzymała prawo miejskie chełmińskie. Zasłużyła na to wyróżnienie jako gród nadnarwiański, port i ważne miejsce na szlakach lądowych, od osiemnastu lat posiadające już wójta.

Późniejsze dziesięciolecia i wieki potwierdziły prymat miasta na Mazowszu Północno-Wschodnim. Ma ono w herbie jelenia skaczącego przez kamienie, co kojarzyć można z nazwą grodu, bo łomem określano w tamtych czasach przeszkodę, blokadę naturalną, powstałą z powalonych drzew i głazów, a jelenie królowały przecież w okolicznych lasach. I stała się Łomża miastem podziwianym za piękne położenie i okazałą zabudowę. Jej mieszkańcy dawali dowody swej przedsiębiorczości, ruchliwości umysłowej i aktywności gospodarczej. Pomni przykazań Bożych dobrze przysłużyli się Polsce.

Piszę o tym, bo Łomża zbliża się do świętowania wielkiego jubileuszu. W ciągu 600 lat była stolicą ziemi (do III rozbioru), departamentu (w Księstwie Warszawskim), guberni (w Królestwie Polskim od 1866 r.), województwa (od 1975 r.), jest nadal stolicą biskupstwa (od 1925 r.). Obecna siedziba władz powiatowych oddziałuje na ościenne powiaty, pielęgnuje tradycje staropolskie, doby zaborowej i dwudziestolecia międzywojennego. Jest świadoma swych mazowieckich korzeni, ale pozostaje lojalną, bardzo cenną częścią województwa podlaskiego.